ریحانه رسول
زن از دیدگاه نهج البلاغه 1
اولین خطبهاى که در جوامع علمى و دانشگاهى، خصوصا در صنف زنان، درباره آن گفتگو و صحبت مىشود، خطبه 80 نهجالبلاغه است که ظاهرا و در نگاه بدوى، در نکوهش زنان ایراد شده است.
خطبه 80
و من کلامه علیه السلام بعد فراغه من حرب الجمل فى ذم النساء
«معاشر الناس ان النساء نواقص الایمان، نواقص العقول، نواقص الحفوظ، فأما نقصانُ ایما نهِنَّ فَقُعُود هن عن الصلوة و الصیام فى ایام حیضهن، و اما نقصان عُقُولهن فَشَهادةُ امرأتین منهُنَّ کشادة الرجل الواحد، و اما نقصان حُظُوظهن فَمواریثهن على الانصاف من مواریثِ الرجال
فاتقوا شرار النساء و کونوا من خیارهن على حذر و لا تطیعوهن فى المعروف حتى لا یطمعن فى المنکر»
«اى مردم، همانا زنان (در مقایسه با مردان) در ایمان، و بهره ورى از اموال و عقل داراى کاستى هستند و اما کاستى در ایمان به خاطر برکنار بودن آنها از نماز و روزه در ایام (عادت) حیض مىباشد و اما کاستى در عقل به خاطر مساوى بودن شهادت دو زن با شهادت یک مرد مىباشد و اما کاستى در بهرهورى به خاطر نصف بودن ارث زنان نسبت به ارث مردان. پس، از زنان بد در بیم باشید و مراقب نیکانشان باشید. در خواستههاى نیکو همواره فرمانبردارشان نباشید تا در انجام منکرات طمع ورزند.»
نکات قابل توجه در خطبه
1. معناى ایمان و نقص آن در زن
ایمان به معناى عمل و مسئولیتهاى ناشى از عقیده مىباشد. ایمان تجلى عقیده در عمل است. وقتى عمل جلوه گاه عقیده انسان باشد، به نام ایمان و به اسم ایمان مطرح مىشود. لذا در روایات درباره تفاوت ایمان با اسلام آمده است: «الایمان اقرار و عمل والاسلام اقرار بلا عمل»؛ ایمان، اعتراف همراه با عمل است و اسلام، اعتراف منهاى عمل. با توجه به این مطلب، مىگوییم مهمترین عمل در اسلام، به پا داشتن نماز و روزه( 2 .... 6) مىباشد. حتى در قرآن کریم، واژه ایمان بر خود نماز اطلاق شده است. خداوند مىفرماید:
«و کذلک جعلناکم امة وسطا لتکونوا شهداء على الناس و یکون الرسول علیکم شهیدا و ما جعلنا القبلة التى کنت علیها إلا لنعلمکم من یتبع الرسول ممّن ینقلب على عقبیه و ان کانت لکبیرة إلاّ على الذین هدى الله و ما کان الله لیضیع ایمانکم إن الله بالناس لرؤوف رحیم.»
همه مفسران و مترجمان مىگویند منظور از کلمه «ایمانکم» در آیه، نماز مىباشد. این دقیقا همان معنایى است که حضرت على علیهالسلام در خطبه به آن اشاره کردند و مىفرمودند:
«فاما نقصان ایمانهن فقعودهن عن الصلوة و الصوم فى أیام حیضهن»
یعنى در خطبه هم، ایمان به نماز و روزه تفسیر مىشود، زیرا تعلیل «فقعودهن...» این مطلب را مىرساند. پس «نقص ایمان» - در خطبه - به نماز و روزه اشاره است که به خاطر یک سرى مصالح، زن در ایام حیض از خواندن آن معاف است؛ نه این که بگوییم عقیده و ایمان آنها ناقص است و مشکل معرفتى دارند.
در بین مردان هم کسانىیافت مىشوند که نماز نمىخوانند و روزه نمىگیرند، که در این صورت مىبایستى آنها هم ناقص ایمان به معناى عقیده تلقى مىشدند، که ابدا اینطور نیست. پس نماز نخواندن و روزه نگرفتن در این ایام رذیلتى براى زن محسوب نمىشود؛ بلکه عبادت و اطاعت محض پروردگار است، چون ترک نماز براى کسى که امر به ترک آن شده عبادت است.
2. معناى عقل و نقص آن در زن
دومین نکتهاى که در خطبه، قابل تحلیل و تفسیر مىباشد فرمایش حضرت على علیهالسلام نسبت به عقل زنان مىباشد.
پرسشى که این جا مطرح است این است که آیا واقعا زنان عقل شان کم است و در مقایسه با مردان نمىتواند به خوبى درک کنند و فهم ناقص دارند؟ آیا واقعا از این فرمایش مىتوانیم بفهمیم که بر فهم زنان نباید تکیه کرد و به برداشت آنان هیچ اعتنایى نکنیم؟ آیا از این فرمایش مىشود فهمید که مردان نسبت به زنان برترى دارند و از فهمى سرشار برخوردارند و زنان نقصان دارند؟ ما ابتدا، به واژههاى کلیدى این بخش از خطبه مىپردازیم. سپس دیدگاهها را در این مورد بررسى مىکنیم.
- نقصان و نقص: در این جا به معناى ضعیف بودن است، نه به معناى کم و کاستى که خلاف حکمت پروردگار است چون حضرت على علیهالسلام مىفرماید: «ضعیفات القوة و الانفس و العقول»؛ یعنى زنها در قوه، انفس و عقول، ضعف دارند.
ـ عقل در لغت : راغب اصفهانى در مفردات مىگوید: اصل «عقل»، امساک، نگهدارى و منع چیزى است.
این بحث ادامه دارد
اجرک الله یا بقیه الله
باز هم قلب شیعه جریحه دار شد مولای من یا صاحب الزمان تسلیت
خانم جان شرمنده که حرمت فرزندان شما را می شکنند و کاری از دستمان بر نمی آید .
یا امیرالمومنین نمی دانم چگونه خود را شیعه تو بنامم در حالیکه فقط نشسته ام و شعار می دهم
یا رسول الله این دفعه نوبت فرزندانت هست . آنان نیز مثل جد بزرگوارشان غریبند و در معرض کین دشمنان اسلام .
خانم جان آنان که روزی در خانه ات را آتش زدند امروز بر بارگاه فرزندانت که قبله شیعیان توست گلوله و بمب فرود میآورند و آن را تخریب می کنند غافل از آنکه محبت ائمه اطهار در قلب تک تک شیعیانشان جای گرفته و اگر می خواهند تشیع را از میان بردارند باید همه شیعیان را قتل عام کنند تا اثری از اسلام نماند مگر نه اینکه شیعه نوک پیکان اسلام بر علیه کفر جهانی است .
در ایام فاطمیه و در آستانه شهادت بی بی دو عالم حرمین شریفین عسگری بار دیگر به دست مزدوران آمریکا تخریب شد و زخمی بر زخمهای ما اضافه گشت . آقای من . مولای من . نمی خواهی زخمهای دل شیعیانت را مرحم نهی ؟ آیا وقت آن فرا نرسیده که بیایی و انتقام پدرانت را از کفار عالم بگیری ؟
درون قلب جهان انقلاب گشته بیا
نفس بدون تو همچون عذاب گشته بیا
نظاره کن به فراسوی سامرا و ببین
حرم به دست حرامیان خراب گشته بیا